Het is algemeen bekend dat roken ongezond is. Maar hoe ongezond is het nou eigenlijk? In Nederland overlijden per jaar ruim 20.000 mensen aan de gevolgen van roken (Trimbos-instituut, z.d.). Van de volwassene Nederlanders rookt ruim 18 procent. Mannen roken meer dan vrouwen, ongeveer 20,8% van de mannen roken en ongeveer 15,7% van de vrouwen (Volksgezondheid en Zorg, z.d.).
Soorten verslavingen
Lichamelijke verslaving
Roken is lichamelijk verslavend doordat het de stof nicotine bevat, het zorgt voor een kort prettig gevoel. Door nicotine blijft de roker verlangen naar een nieuwe sigaret. Nicotine word als je rookt vanuit de longen in het bloed opgenomen en verspreid zich dan snel naar de hersenen. Nicotine lijkt op een stof wat als in ons lichaam aanwezig is: acetylcholine. Als iemand rookt neemt nicotine de plek van acetylcholine in op de receptoren in de hersenen. Omdat je sneller kan roken dan dat het lichaam acetylcholine kan aanmaken, gaan de hersenen meer receptoren aanmaken voor de nicotine. Als iemand dan niet rookt, blijven deze receptoren leeg. Dan willen deze receptoren graag weer nicotine hebben, waardoor iemand erge zin krijgt om te gaan roken. Je lichaam breekt nicotine snel af, in zo’n 2-3 uur is de helft van de nicotine in het bloed al opgeruimd (Trimbos-instituut, z.d.).
Geestelijke verslaving
Rookverslaving kan ook een geestelijke verslaving zijn. Een geestelijke verslaving ontstaat wanneer je een sigaret aansteekt op dezelfde plaatsen of gelegenheden, dan maakt je hersenen een automatische koppeling tussen de situatie en het roken. Zo’n sterke associatie tussen context en roken maakt het lastig voor rokers om te stoppen. Een geestelijke verslaving aan roken kan zich ook uiten in wanneer je bij bepaalde gevoelens, zoals stress gaat roken om je beter te voelen. Je gebruikt roken dan om met moeilijke momenten om te gaan (Prostop, z.d.).
Gedragsverslaving
Ook kan je een gedragsverslaving hebben aan roken, je grijpt automatisch naar een sigaret. Je hebt bij een gedragsverslaving roken opgebouwd als een gewoonte. Het is een routine om bijvoorbeeld in de ochtend als je net wakker bent een sigaret aan te steken. Gedragsverslaving komt het meeste voor onder rokers (Vlaams Instituut Gezond Leven, z.d.).
De risico’s
Roken verhoogt de kans op allerlei soorten kanker. Maar ook op andere aandoeningen zoals, longaandoeningen, hart- en vaatziekten, maagzweren en de ziekte van Crohn. De meest voorkomende kanker die komt door roken is longkanker, 72% van de mensen met longkanker kreeg dit door roken. Hoe meer en langer iemand rookt, hoe groter de kans op longkanker. Je kan ook hart- en vaatziekten krijgen door roken. De stoffen in de sigaret beschadigen je aders en door nicotine verhoogt je bloeddruk. Je kan last hebben van pijn op de borst door zuurstoftekort in het hart. Je kan zelfs een hartaanval krijgen, als de aders die zuurstof naar het hart brengen verstopt zijn. Rokers krijgen eerder een beroerte, omdat de bloeddruk verhoogt is en er schade is aan de aders in je hersenen. Roken verhoogt ook de kans op oogziektes, diabetes, Alzheimer, reuma, onvruchtbaarheid en mondklachten (Trimbos-instituut, z.d.).
Lees hier meer over:
- De risico’s van roken
- Kanker door roken
- De verschillende soorten verslavingen
- Een nicotineverslaving
- Een geestelijke verslaving
Literatuur:
Prostop. (z.d.). Geestelijke verslaving. Prostop.nl. Geraadpleegd op 3 april 2025, van https://www.prostop.nl/geestelijke-verslaving/
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). (z.d.). Hoe ongezond is roken? RIVM. Geraadpleegd op 3 april 2025, van https://www.rivm.nl/tabak/hoe-ongezond-is-roken
Trimbos-instituut. (z.d.). Hoe komt het dat nicotine zo verslavend is? Rokeninfo.nl. Geraadpleegd op 3 april 2025, van https://www.rokeninfo.nl/roken/roken-verslaving/hoe-komt-het-dat-nicotine-zo-verslavend-is
Trimbos-instituut. (z.d.). Kanker en roken. Rokeninfo.nl. Geraadpleegd op 3 april 2025, van https://www.rokeninfo.nl/roken/risicos-gevolgen/kanker
Trimbos-instituut. (z.d). Verslaving aan nicotine. Rokeninfo.nl. Geraadpleegd op 3 april 2025, van https://www.rokeninfo.nl/roken/roken-verslaving/nicotine-verslaving
Trimbos-instituut. (z.d.). Ziektes en roken. Rokeninfo.nl. Geraadpleegd op 3 april 2025, van https://www.rokeninfo.nl/roken/risicos-gevolgen/ziektes-en-roken
Vlaams Instituut Gezond Leven. (z.d.). Soorten verslaving. Gezondleven.be. Geraadpleegd op 3 april 2025, vanhttps://www.gezondleven.be/themas/tabak/gevolgen-van-roken/soorten-verslaving
Volksgezondheid en Zorg (VZinfo). (z.d.). Roken. VZinfo. Geraadpleegd op 3 april 2025, van https://www.vzinfo.nl/roken
Afbeeldingen:
jazzbawa (2020). girl-5571785_1280 [Afbeelding]. Pixabay. https://pixabay.com/nl/illustrations/meisje-sigarettenverlichting-sigaret-5571785/
NoblePrime (2024). cigarette-8547965_1280 [Afbeelding]. Pixabay. https://pixabay.com/nl/photos/sigaret-tabak-rook-roken-asbak-8547965/